RBI च्या माध्यमातून 19 मे 2023 रोजी circular काढून 2000 रुपयाच्या नोटा चलनातून बंद ( RBI withdraws Rs 2000 ) होणार असल्या बाबत माहिती दिली आहे.
RBI withdraws Rs 2000 Circular published
19 मे 2023 च्या RBI च्या प्रसिद्धी पत्रकाद्वारे दिलेल्या माहिती खालील प्रमाणे आहे.
त्या वेळी इतर मूल्यांच्या नोटा पुरेशा प्रमाणात उपलब्ध झाल्यानंतर 2000 च्या नोटा बाजारात आणण्याचे उद्दिष्ट पूर्ण झाल्यानंतर 2018-19 मध्ये 2000 रुपयाच्या नोटांची छपाई बंद करण्यात आली होती.
देशात 2000 रुपये मूल्याच्या सुमारे 89% नोटा मार्च 2017 पूर्वी जारी करण्यात आल्या होत्या आणि त्या 4-5 वर्षांच्या म्हणजेच त्यांच्या अंदाजे आयुर्मानाच्या शेवटच्या टप्प्यात आहेत.
चलनात असलेल्या या नोटांचे एकूण मूल्य 31 मार्च 2018 रोजी 26.73 लाख कोटींवरून (प्रचलित नोटांच्या 37.3%) सर्वोच्च पातळीवरून 31 मार्च 2023 रोजी चलनात असलेल्या नोटांच्या केवळ 10.8% इतकी घसरून 3.62 लाख कोटी झाली आहे.
हे देखील निदर्शनास आले आहे की या नोटा सामान्यतः व्यवहारांसाठी वापरल्या जात नाही, तर इतर मूल्यांच्या नोटांचा साठा लोकांच्या चलनाची गरज भागवण्यासाठी पुरेसा आहे.
या सर्व बाबी लक्षात घेऊन, आणि भारतीय रिझर्व्ह बँकेच्या “स्वच्छ नोट धोरणाच्या अनुषंगाने, ₹ 2000 मूल्याच्या नोटा चलनातून काढून घेण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे.
2000 मूल्याच्या नोटा कायदेशीर निविदा म्हणून कायम राहतील.
RBI ने 2013-2014 मध्ये अशाच प्रकारे नोटा ( note bandi ) चलनातून मागे घेतल्या होत्या. सार्वजनिक सदस्य 2000 च्या नोटा त्यांच्या बँक खात्यात जमा करू शकतात आणि/किंवा कोणत्याही बँकेच्या शाखेत इतर मूल्यांच्या नोटांमध्ये बदलू शकतात.
बँक खात्यांमध्ये जमा करणे नेहमीच्या पद्धतीने निर्बंधांशिवाय आणि सध्याच्या सूचना आणि इतर लागू वैधानिक तरतुदींच्या अधीन राहून केले जाऊ शकते.
मात्र कामकाजाची सोय सुनिश्चित करण्यासाठी आणि बँक शाखांच्या नियमित कामकाजात व्यत्यय येऊ नये म्हणून, 23 मे 2023 पासून सुरू होणार्‍या कोणत्याही बँकेत 20000/- च्या मर्यादेपर्यंत 2000 च्या नोटा इतर मूल्यांच्या बँक नोटांमध्ये बदलल्या जाऊ शकतात.
RBI withdraws Rs 2000 pdf
